Jeannette Soek (65) kwam na de pensionering van haar man Matthijs (66) op het idee om steden in Nederland en de rest van Europa te ontdekken aan de hand van het alfabet.
“Ik koop altijd een magneetje als we een stad bezoeken”, vertelt Jeannette Soek (65) terwijl ze op de bank van haar stacaravan in Voorthuizen zit. “Onze koelkast valt bijna voorover”, vult haar man Matthijs (66) haar lachend aan.
Sinds het tweetal met pensioen is maken ze samen een ABC-reis door zowel Nederland als de rest van Europa. Ze bezoeken plaatsen passend bij elke letter van het alfabet. Van Zutphen tot Xanten en van Quedlinburg tot IJmuiden en York.
Niet elke plaats komt in aanmerking; de plek moet stadsrechten hebben, historisch interessant zijn en het liefste hebben ze ook een (emotionele) connectie met de stad. Zonder die regels hadden ze anders ook in een jaar in de omgeving van Twente – waar ze wonen – het hele alfabet kunnen afwerken en dat was juist niet de bedoeling.
De alfabet-reis
In principe zijn Jeannette en Matthijs alleen met mooi weer bij hun stacaravan in Voorthuizen te vinden. Maar ondanks het feit dat het een ietwat druilerige zomerdag is, zit het duo op deze maandagochtend aan een kop koffie in hun vakantiewoning. De avond daarvoor hebben ze een feestje in Zeeland gehad en in plaats van in één ruk terug te rijden naar Twente, hebben ze de rit in tweeën opgebroken en in hun stacaravan overnacht. “Staat de V in het alfabet van jullie ABC-reis dan ook voor Voorthuizen?”, vraag ik Jeannette. “Nee”, antwoordt ze, “dat zou te makkelijk zijn”.
En daar gaat de alfabet-reis juist niet om, legt Jeannette uit. Het is geen poging om zo snel mogelijk een reeks plaatsen te bezoeken. Het is juist een uitdaging om zoveel mogelijk nieuwe plekken te ontdekken. Steden waar het duo anders misschien niet zou komen, omdat ze er bijvoorbeeld nog nooit van hadden gehoord.
Het is een idee dat ruim twee jaar geleden bij Jeannette opborrelde. Toen Matthijs ook met pensioen ging – zij was al bijna twee jaar gestopt met werken – opperde ze om bij elke letter van het alfabet een stad te zoeken en daar dan ook daadwerkelijk heen te gaan. “Achter bij ons huis in Hengelo heb je een klein stationnetje. Daar zijn we op dertig april 2014 op de trein naar Zutphen gestapt”, vertelt Jeannette, “dat is de stad waar we met de ABC-reis zijn begonnen”.
Eerst liepen de stedentrips in Europa en Nederland dwars door elkaar. Zo ging het tweetal na hun bezoek aan Zutphen naar het Duitse Xanten om de tweede letter van het alfabet af te strepen. “Een prachtige stad”, noemt Jeannette het. En ook een plek waar ze zonder de alfabetreis nooit was gekomen. Toen Matthijs en Jeannette in de zomervakantie naar Italië reden ging het afstrepen van letters uit het alfabet opeens zo hard, dat het tweetal besloot om één alfabetreis door Nederland te maken en eentje door alle andere landen in Europa.
Ze bezoeken de letters – en dus plekken – kriskras door elkaar. Waarbij wel een belangrijke voorwaarde is dat de plaats in kwestie stadsrechten heeft. “Anders was het te makkelijk”, vertelt Jeannette. “Dan kon ik rondom bij ons in Hengelo alles al bijna afstrepen. Dat wilden we niet.”
Welke steden?
Op een velletje papier houdt Jeannette bij welke steden ze wanneer hebben bezocht en welke letters er dus nog openstaan. Links staan de steden binnen de landsgrenzen gekrabbeld, rechts de steden in de rest van Europa. Allemaal voorzien van een datum. In Nederland hoeven er nog maar zeven letters afgestreept te worden. Naast letters zoals de P, K en F staat onder andere de X op het lijstje. “In Nederland moeten we nog een stad met de X bezoeken, maar die bestaat niet”, vertelt Jeannette. “Ooit wilden ze dat wel doen, een stad laten beginnen met de letter X, maar daar wilde niemand wonen. Dat soort dingen vind je dan op Google.
Die restrictie dat een plaats stadsrechten moet hebben, maakt het in sommige gevallen erg moeilijk om iets te vinden. Hoewel er in Nederland ook geen dorp is waarvan de naam met een X begint. Wij hebben daarom nu verzonnen dat we naar Sexbierum gaan. In die naam zit een X en dat leek ons dan wel weer leuk. We willen nog naar Franeker voor de F dus dan combineren we dat.”
Maar hoe kies je naar welke stad je gaat? Als je in Nederland een stad wil bezoeken waarvan de naam met een V begint, dan kun je kiezen uit tientallen steden. Van Vinkega tot Voulwames en van Vrouwenparochie tot Vroomshoop. Als je buiten de landsgrenzen gaat kijken, dan is het aanbod uiteraard nog vele malen groter. Van Venetië tot Valencia en Verona en Vaticaanstad. Hoe besluit je dan naar Vollenhove te gaan? “Als je ouder wordt dan kijk je ook wat vaker naar vroeger”, vertelt Matthijs, “dan denk ik aan de verhalen van mijn vader. Dat hij vertelde dat hij verkering had met een meisje uit Vollenhove, terwijl hij zelf in Zwartsluis woonde.
Halverwege de weg tussen Vollenhove en Zwartsluis werd hij dan opgewacht door jongens uit de buurt. Dat deed je namelijk niet in die tijd: scharrelen met iemand uit een ander dorp. Want de meisjes uit Vollenhove waren voor de jongens uit Vollenhove en niet voor een jongen uit Zwartsluis. Dus dan ging hij met de fiets en al op de kop de sloot in. Dat zijn dan de verhalen.” “Dat zijn de leuke dingen ja”, beaamt Jeannette. “Zo heb ik de kinderen gezegd dat ze een keer met de kleinkinderen naar Elburg moeten gaan, want daar ligt een deel van onze Joodse historie.”
Daarbij komt een stad soms ook gewoon op hun pad. Zo heeft het tweetal ooit de auto langs de kant gezet omdat ze toevallig langs Ysbrechtum kwamen. Op het velletje van Jeannette werd de Y afgestreept met het korte bezoek aan de plaats. Maar ze overwegen voor de Y alsnog naar Yerseke te gaan. Redenen? Ysbrechtum heeft geen stadsrechten en het dorpje stelde niet zoveel voor (het was twintig huizen groot), zo somt Jeannette op.
Als alle letters van het alfabet afgestreept zijn, gaan ze kijken welke steden ze eventueel willen vervangen. Of er alfabetsteden zijn waarvoor ze graag iets leukers, mooiers, verrassenders of interessanters willen zoeken. Want alleen de mooiste steden komen uiteindelijk in het fotoboek wat Jeannette wil maken.
Gisteren verdween de W van de lijst van letters die nog bezocht moeten worden. Want als het tweetal ergens op (familie)bezoek gaat, dan kijken ze altijd of ze in de buurt een alfabetreisje kunnen maken. Gisteren was Willemstad redelijk dichtbij. “Heel bijzonder om daar te zijn”, zegt Matthijs vanuit het keukentje van de stacaravan, “Ik had er veel langer kunnen blijven.”
Het hoeft niet duur te zijn en stel het niet te lang uit
“Je ontdekt leuke plaatsen door deze manier van reizen”, vervolgt Matthijs. “Het is echt een ontdekkingsreis. Het is echter niet alleen het reizen an sich. Het is ook dat je er met elkaar over praat. Zo kwamen we opeens bij Xanten in Duitsland terecht. Daar kom je anders nooit.” Bij de VVV in Xanten waren ze echter wel bekend met alfabetreizigers zoals Matthijs en Jeannette. Het stadje wordt vaker aangedaan door mensen die een stad met de letter X zoeken.
In Duitsland schijnt het idee van de alfabetreis al stevig voet aan de grond te hebben, vertelt Jeannette. Hoewel het daar vaak om een wedstrijd tussen familieleden gaat. Daar heet het “Stadt- Land- See”. Dan wordt niet het volledige alfabet bezocht, maar moet iedereen zo snel mogelijk een aantal letters aandoen. Een stad met de ene letter, een meer met de andere en een land met de derde. “Het ABC is in Nederland voor heel veel mensen te doen”, vult Jeannette aan, “het hoeft namelijk niet duur te zijn.
Toen we naar Zutphen gingen hebben we gewoon een terrasje gepakt en in Münster ontdekte we achter de universiteit een gratis botanische tuin. Niet alles hoeft veel geld te kosten.” “Je moet het alleen niet te lang uitstellen”, benadrukt Matthijs, “je moet dit doen zolang je goed kan lopen.”
