Het is pas tien uur ’s ochtends maar Jetty Mathurin (65) is al langs geweest bij haar twee jongste kleinkinderen. Een tweeling die in het huis naast haar woont. Als echt trotse oma laat ze een foto van het tweetal op haar mobiele telefoon zien. In totaal heeft de actrice en cabaretière negen kleinkinderen. Vijf van haarzelf en vier zogenaamde “leen”-kleinkinderen. Drie jaar geleden maakte ze met twee van haar kleinkinderen, Elora en Desai, een reis naar Thailand. “Ik lag altijd bij de kleinkinderen op de kamer en dan was de vraag: “Wie ligt er vanavond naast oma?”
“Ik sta niet meer iedere avond in het theater”
“Ik heb een druk leven gehad”, begint Jetty ons gesprek. Hoewel ze spreekt in de verleden tijd, is de actrice en cabaretière nog niet gestopt met werken. Van het woord afscheidsvoorstelling moet ze zelfs nog helemaal niets hebben, daarvoor staat de van oorsprong Surinaamse nog te graag “op de planken”.
Of dat nou is om beleidsmakers te confronteren met zaken die haar aan het hart gaan in haar rol als Taante of in een glansrol als de moeder in de bekroonde toneelvoorstelling ‘A raisin in the sun’. “Maar ik sta niet meer iedere avond in het theater”, vertelt ze, “als ik nu om vier uur op de bank zit met de kleintjes, dan denk ik: heerlijk ik hoef niet meer weg.”
Die kleintjes zijn de kleinkinderen van Jetty. Negen stuks maar liefst. Een belangrijk onderdeel van haar leven zo wordt duidelijk als ze spreekt: “Zij zijn de reden dat ik goed voor mijzelf zorg, omdat ik er heel lang wil zijn voor ze. Als ik daar aan denk, dan kan ik ontroerd raken.
Maar ik raak snel geëmotioneerd hoor”, voegt ze lachend toe. “Dan denk ik: hoe lang ben ik er nog? Wat kan ik nog meer met ze delen? En zou ik nog zo gezegend mogen zijn om hun kinderen te mogen zien? Mijn kleinkinderen maken mij zo blij, echt waar. Ik ben een happy oma. Het is echt genieten.”
“Ik wil mijn kleinkinderen het voorbeeld geven van hoe je kunt leven”
“Als oma pluk je de vruchten van de opvoeding die je aan je kinderen hebt gegeven”, vervolgt Jetty. Maar niet alleen op die indirecte manier hoopt ze haar bijdrage te leveren aan wie haar kleinkinderen zijn en zullen worden in de toekomst.
Ze ziet ook een actievere rol in hun vorming weggelegd voor zichzelf; oma Jetty als voorbeeld van hoe je kan leven. “Voorleven”, noemt ze het zelf meermaals. “Opleiden en begeleiden doe je door het zelf te doen. Dan zien zij dat. Ik voel mij daar verantwoordelijk voor, want ik heb ze mede op de wereld gezet. Als ik er niet was geweest, dan waren zij er ook niet. Ik ben dus niet in de overgang maar in de overdracht.”
“Wie zijn uw kleinkinderen door uw voorleven geworden?”, vragen we Jetty. “Hij, mijn oudste kleinzoon, weet dat hij een krachtige jongeman is die kan bereiken wat hij wil. Hij is zelfverzekerd en hij gaat door.” Jetty moet hard lachen als ik vervolgens vraag in welke mate zij zichzelf daarin herkent. “Ja zo ben ik ook”, reageert ze nog altijd lachend. “Goh daar denk ik nooit zo over na. We hebben het ze goed voorgeleefd.”
De reis naar Thailand met twee van haar kleinkinderen, Elora en Desai, was dan ook een manier om “voor te leven”. “Dat is één van de dingen die het samen reizen en beleven met zich meebrengt. Reizen is beleven, laten ervaren en echt samen zijn. Dat verrijkt hen en mijzelf ook.”
“Mijn kleinkinderen hebben mij ook zeker uitgedaagd”
“Tijdens zo’n reis ga je over je grenzen heen kijken”, zo legt Jetty uit. “Zo gingen we naar een grote tempel, omdat ik dacht: ik wil één keer echt in die sfeer zijn. Dat was iets wat ik met hen wilde ervaren. Het wonderlijke is dat er op dat moment rijke mensen cadeaus aan de monniken aan het geven waren en dat ze mij erbij vroegen. Ik mocht toen ook iets aan de monniken geven.
Dat is ook een stukje voorleven, omdat je respect voor een andere religie laat zien. Het is namelijk makkelijk om met mensen om te gaan die op je lijken, maar ga ook eens om met mensen die niet op je lijken. Het was heel fijn om te zien dat mijn kleinkinderen dat respect en die stilte ook konden opbrengen. Ik zag ze heel rustig aan de kant staan. Desai zei achteraf zelfs: “Ik had kippenvel”.”
“Maar mijn kleinkinderen hebben mij ook zeker uitgedaagd”, vervolgt Jetty. “Ze wilden bijvoorbeeld naar de zee bij Phuket, maar ik was eigenlijk een beetje bang vanwege de tsunami die daar is geweest. Ik dacht: mijn god moeten we daar naartoe? Maar de kleinkinderen wilden graag en hebben die angsten niet, dus dan ga je.
Ja, ze dagen mij zeker uit. Ook bijvoorbeeld met wandelen, traplopen en hoogtes. Zij lopen bambabam al die trappen op, maar ik ben natuurlijk ouder. Dus dat daagt je uit om dat ook te proberen. Je kunt tenslotte niet zeggen: “nee dat doe ik niet”, want je kunt ze niet alleen laten gaan. Jij moet er toch ook naartoe.”
“Ik put uit de herinneringen aan mijn oma”
Daarmee treedt Jetty in de voetsporen van haar eigen oma. “Wij woonden in Suriname, maar mijn oma woonde op Curaçao. Elke keer als er een vliegtuig voorbij kwam, dan zwaaiden we en riepen we: “Dag oma!”. We gingen haar ook weleens opzoeken. Meestal waren we in de schoolvakanties bij haar. Dat zijn fijne herinneringen die ik koester.
Oma leefde het hele jaar voor mij, maar dan was je ook fysiek bij haar. Die warmte was heel belangrijk. Je had even de volle aandacht van je oma en deed iets met haar.” De reis met haar twee kleinkinderen naar Thailand was daar dan ook een “vanzelfsprekend” voortvloeisel uit. “Ik put het uit die herinnering aan mijn oma en zoek die momenten om de kleinkinderen echt aandacht te geven.”
“Je kan met vasthouden en dichtbij zijn namelijk zoveel laten voelen en duidelijk maken”, legt Jetty uit. “Je kan wel tegen de kleinkinderen zeggen: “Ik hou van je”, maar ik wil ze ook laten voelen dat ik van ze hou. Ik lag bijvoorbeeld altijd met de kleinkinderen op de hotelkamer. Dan was de vraag: “Wie ligt er vanavond naast oma?”.”
“Ze was niet rijk, maar deelde alles met ons”
“Als je de mogelijkheid hebt dan zou ik het iedereen aanraden om te reizen met de kleinkinderen”, vervolgt Jetty. “Je moet het echt gewoon doen. Het uitwisselen van dat soort ervaringen is geweldig. Je maakt daarbij mooie en unieke herinneringen. Maar je hoeft natuurlijk niet naar Thailand, je kunt ook op een andere manier herinneringen maken. Maar wees kind met je kleinkinderen en laat je niet weerhouden door obstakels. Het houdt mij jong.”
Dat delen van kennis, ervaringen en geld was ook haar oma niet vreemd, vertelt Jetty. “Mijn oma stuurde vanuit Curaçao dozen en pakketten naar ons. Ze verwende ons. Ik kreeg bijvoorbeeld mijn eerste horloge van haar. Ik denk dat mijn oma de tijd die ze niet bij ons was in materie wilde goed maken. Je zou denken dat ze en rijke vrouw was, maar dat was ze niet.
Ze was wasvrouw bij de marine en werkte heel hard. Ik herinner mij nog dat als wij dan bij haar langskwamen dat ze al die grote witte pakken stond te strijken. Ze was niet rijk, maar alles wat ze had deelde ze met ons. Die eigenschap geef ik door. Ik ben ook heel onbaatzuchtig naar mijn kleinkinderen. Net zo onbaatzuchtig als zij.”
Foto’s: Rob Kluitenberg
