Janny Lock (68) droomde er al jaren van om na haar pensioen een eigen documentaire te maken. Een enorm project. Na de première stroomde haar hoofd al snel weer vol met nieuwe ideeën.
Zelfs over de telefoon is het duidelijk: Janny is een aanpakster. Haar enthousiasme over de projecten die ze doet, is aan de andere kant van de lijn voelbaar als ze lachend en opgewekt haar verhaal doet.
Haar pensionering was niet een moment om achterover te leunen, maar juist een kans om haar dromen te verwezenlijken. Haar eerste droom – het maken van een eigen documentaire – is bijna afgerond, maar Janny is nog lang niet uit gedroomd en adviseert anderen dat ook niet te doen.
‘Dit wil ik ook!’
“Vier jaar heb ik parttime programma’s geschreven voor Omroep Brabant”, begint Janny te vertellen over hoe de wens voor een eigen documentaire ontstond. “Elke keer als ik met de crew meeging naar opnames, dan dacht ik: dit wil ik ook!” En met dat “dit” doelt Janny op het van a tot z regelen van een documentaire.
Betrokken zijn bij alle aspecten van de totstandkoming van een film; van het uitwerken van het idee voor een documentaire tot het regelen van de interviews en het meebeslissen bij de montage. “Bij Omroep Brabant is dus de wens ontstaan om een keer een documentaire te maken, zodra ik meer tijd zou hebben. Toen ik met pensioen ging dacht ik: nu is het moment gekomen. Ik ga mijn droom waarmaken!”
Rivier de Donge
Waar die documentaire over moest gaan wist ze destijds nog niet. Vorig jaar tijdens de herdenking van de Watersnoodramp vielen de puzzelstukjes echter op zijn plaats. Op dat moment besloot Janny dat haar documentaire over water zou gaan. Haar oog viel meteen op rivier de Donge in Noord-Brabant.
Een plek waar ze na haar pre-pensioen veel tijd doorgebracht. “Aangezien ik na mijn pre-pensionering in beweging wilde blijven had ik mijzelf als doel gesteld om de hele rivier de Donge langs te lopen. Toen ik dus besloot dat ik iets met water wilde doen in mijn documentaire, dacht ik meteen: de rivier de Donge is het uitgelezen waterproject.
Ik wist dat het gebied veel verrassingen in zich had om er een mooie documentaire van te maken.” De wandelingen van Janny langs de laaglandbeek met een lengte van 46 kilometer zijn dan ook een directe inspiratiebron geweest voor de documentaire waar Janny en cameraman Rob van Hal aan werken. Het is met name de levendigheid die ze tijdens het wandelen zag en nu wil overbrengen.”
Op zoek naar het verhaal erachter
“De variatie langs de rivier is zo enorm”, legt Janny uit. “Heel veel daarvan is terug te zien in de documentaire. We zijn bijvoorbeeld meegegaan met de rattenvangers, hebben een dienst bijgewoond op een kerkschip, zijn met de scoutinggroep het water opgegaan en hebben de maaiboten gefilmd.” In al die verhalen vormt de rivier de rode draad – of misschien in dit geval passender: de blauwe draad.
Janny gebruikt de rivier om vierduizend jaar menselijke geschiedenis en ongeveer tachtigduizend jaar natuurontwikkeling te vertellen. “Het is de geschiedenis van de mens die aan de rand van de rivier leeft, afgewisseld met prachtige natuuropnames. Hoe is het bijvoorbeeld om dichtbij de prehistorische grafheuvels te wonen? Wat doet dat met je? En wat zit er achter een speciale kerkdienst voor schippers?” In de documentaire vertelt Janny niet alleen verhalen, maar ook sagen en bijgeloof dat mensen hadden.
Initiatieven moeten vanuit jezelf komen
Inmiddels zijn, na een jaar filmen, alle opnames voor de waterkant-verhalen achter de rug en worden de beelden gemonteerd. Janny kijkt met veel plezier terug op de voorbije periode. “Het is fantastisch werk om te doen. Je ontmoet overal enthousiaste mensen die ervoor zorgen dat je weinig tijd hebt om je hersenen te laten indutten.”
Ze zou dan ook iedereen aanraden om het pensioen zijn of haar dromen na te jagen. “Als je stopt met werken en je dus niets meer hoeft, kun je andere dingen doen omdat de druk van de ketel is. Maar dat moet je wel zelf ontwikkelen. Initiatieven moeten altijd vanuit jezelf komen. Er is niemand die tegen mij heeft gezegd: “wil jij een leuke documentaire ontwikkelen?” Je hebt gewoon een dosis moed nodig en moet beginnen. Je moet niet bang zijn om een uitdaging aan te gaan.”
Crowdfunding
Het scheelt met name dat Janny niet meer hoeft te verdienen met haar documentaire, vertelt ze. “Ik heb een vrij aardig pensioen opgebouwd en daarnaast mijn AOW. Hier kan ik goed van rondkomen en lekker van leven. Het is geen grote rijkdom, maar als je de financiën rond kan krijgen dan ben je verder vrij.”
Haar documentaire noemt ze daarom voornamelijk een ideëel project waarvoor ze de financiering – want het maken van een film is allesbehalve gratis – rond kreeg met crowdfunding. Hierbij wordt een project gerealiseerd met behulp van mensen die geloven in een project, bijvoorbeeld omdat ze vinden dat een bepaald verhaal verteld moet worden. Deze mensen geven allemaal een kleine donatie aan het project.
Een vrij gevoel
Het feit dat ze financieel niet afhankelijk is van het eventuele succes van de documentaire geeft Janny een vrij gevoel. Iets wat ze voor haar pensioen nog niet had ervaren. “Ik kan nu zelf mijn tijd indelen. Er zit geen directe dwang meer achter.
Dat is één van de heerlijkste dingen als je gepensioneerd bent. Je kunt dingen in je eigen tempo doen en daar nog steeds een enorme voldoening uit halen.” Dat eigen tempo bepalen is bijvoorbeeld besluiten om niet te gaan filmen als het regent. Iets waar Janny en cameraman Rob voor kozen. “Niet omdat Rob en ik niet tegen regen kunnen hoor”, zegt Janny lachend. “Het is vooral niet zo goed voor de camera.
Bij Omroep Brabant was zo’n keuze nooit mogelijk geweest. Daar moest alles doorgaan, ook met regen. Die vrijheid krijg je dus alleen als je gepensioneerd bent en dat maakt het leven na je pensioen zo verschrikkelijk veel waard.”
‘Je moet altijd zorgen dat je een volgend idee hebt’
“Is het een mooi-weer documentaire geworden?”, vraag ik Janny. “Nee”, veegt ze meteen het misverstand van tafel.” We hebben in alle seizoenen gefilmd. We hebben in alle weersomstandigheden gefilmd, ook als het bewolkt was of vroor. Alleen niet in de regen.”
Hoewel momenteel nog hard gewerkt wordt aan de montage en muziek van de documentaire – naar verwachting is hij eind oktober klaar om vertoond te worden – droomt Janny alweer verder. “Ik ben in mijn hoofd al bezig met de volgende documentaire. Je moet altijd zorgen dat je een volgend idee hebt.”
De documentaire van Janny en cameraman Rob is inmiddels in premiere gegaan. Wij interviewden Janny nogmaals over hoe het project van haar documentaire is verlopen. Dit interview lees je hier.
Via de Facebookpagina van het project (www.facebook.nl/rivierdedonge) kun je op de hoogte blijven van de voortgang van de documentaire en volgende projecten van Janny.
