Parwana is Afghaans vluchteling en woont met haar familie in Iran. Haar leven is beperkt en geïsoleerd; in het strenge en conservatieve Iran is een vluchteling geen mens. Als ze 16 is, vlucht ze naar Zweden. Zonder vader en moeder, zonder broertjes of zusjes. Het duurt een jaar om van Iran naar Zweden te komen. Eenmaal daar raakt ze in een diepe depressie. Ergens onderweg is zij zichzelf kwijt geraakt.
Waar kijken we naar?
Vanuit hun diepe interesse voor het menselijke verhaal, maakten Sarah Cooper en Nina Gorfer de tentoonstelling Between these folded walls Utopia. Het gaat over jonge vrouwen, die met één voet in de ene cultuur en één voet in de andere staan.
‘Als je alles achter moet laten, ergens anders opnieuw moet beginnen, wat neem je dan mee en hoe geef je je leven vorm? Wie zou je dan zijn? En als de wereld om je heen uiteen valt en je vanwege oorlog of klimaatverandering gedwongen wordt te verhuizen, durf je dan nog te dromen over een nieuwe, mooiere wereld?’
Als je goed kijkt zie je de melancholie in de ogen…
Cooper en Gorfer portretteerden twintig vrouwen tussen de 17 en 24 jaar die om verschillende redenen hun land ontvluchtten. Zij plaatsten hen in surrealistische en theatrale omgevingen: kleurrijk met optische illusies van tuinen en landschappen. Niet alleen de schoonheid en de verfijning van de portretten vallen op. Als je goed kijkt zie je de melancholie in de ogen, meerdere handen op onlogische plekken als ‘helpers’ in het leven en objecten die niet direct thuis te brengen zijn. Elk portret laat een complexe wereld zien. (column gaat verder onder de foto’s)
Foto’s gemaakt door Margie (@Coda Museum)
Yohanna komt uit Eritrea. Haar enige kans op een toekomst ligt in een ander land, te bereiken via de smokkelroute door Soedan, Libië en over de Middellandse zee. Zij verlaat haar familie van wie ze zielsveel houdt; wie had ooit gedacht dat ze zonder hen zou moeten leven. Daarover zegt ze ‘het leven loopt niet zoals je verwacht. Om je omstandigheden echt te veranderen, om in een betere samenleving te leven, moet je soms alles achterlaten’.
Je voelt hoe zwaar die last moet zijn om je meest geliefden achter te moeten laten.
De zalen van de tentoonstelling in het Coda museum in Apeldoorn, zijn donker. De dramatiek in de foto’s wordt daardoor extra onderstreept. Onder de indruk van die beklemmende sfeer, staan vriendin Johanna en ik voor de portretten.
De verhalen zijn hartverscheurend en toch straalt het geheel kracht en trots uit
De foto’s zijn groot, kleurrijk, alleszeggend en overweldigend; dat zijn de beelden. De verhalen zijn hartverscheurend en toch straalt het geheel kracht en trots uit. Ons ontzag groeit. We kijken elkaar aan en vragen ons af ‘waarom zijn wij niet zo moedig, waarom spreken wij ons niet uit over onrecht en blijven wij slechts toeschouwers’.
De geportretteerde vrouwen hebben een transformatie ondergaan. Waar ze voorheen gewend waren te vechten, nooit zwak te zijn en geen hulp te vragen, durven ze nu weer te hopen. Ze leren de regie over hun eigen leven in handen te nemen. Ondanks hun gedwongen migratie en het verlies van identiteit, is hun veerkracht alleen maar versterkt, en hun vermogen om verder te gaan blijft onverminderd krachtig.
