Met pensioen gaan luidt een nieuwe levensfase in. Het geeft je volop mogelijkheden, maar gaat soms ook gepaard met uitdagingen om je draai te vinden. We zochten uit wat psychologen hier over zeggen én natuurlijk een ervaringsdeskundige zelf. Doe je voordeel met deze 3 tips.
1. Zoek zingeving
Pensionering betekent voor velen afscheid nemen van het arbeidsproces. Dat kan een uitdaging zijn, want er komen veel geluksfactoren kijken bij werken. Psycholoog Josanne Huijg vertelt: “Uit onderzoek weten we dat veel mensen zingeving vinden in hun werk. Het geeft hun leven betekenis, het gevoel dat ze van waarde kunnen zijn voor andere mensen, voor de maatschappij.” Als er bij pensionering geen werk meer is, valt voor veel mensen ook opeens een stuk zingeving weg.
Ook andere geluksfactoren komen in het gedrang, zoals “de verbondenheid met collega’s, of de mogelijkheden die werk biedt om jezelf te ontplooien.”
Gelukkig kun je hier iets aan doen! En dan bedoelen we niet doorwerken, wat toch zo’n 40% wel ziet zitten (onderzoek Leyden Academy). De tip die Josanne geeft, is om voor jezelf de vraag te beantwoorden: welke aspecten van werk maken jou gelukkig. Je kunt het ook breder trekken, namelijk: wat maakt jouw leven de moeite waard. Daarna kun je deze aspecten specifiek een plek geven in je nieuwe leven als gepensioneerde.
2. Nieuwsgierigheid als gids
Of het nu gaat om sociale contacten, ontplooiing, reizen, of iets anders. Nieuwsgierigheid helpt je om concrete invulling te geven aan deze invulling. We zijn geboren met nieuwsgierigheid, maar later in ons leven vlakken we deze eigenschap vaak af. Dat is jammer, want de voordelen zijn groot.
Psycholoog Todd Kashdan zegt over nieuwsgierigheid: “Het is een krachtige eigenschap die vaak over het hoofd wordt gezien op de weg naar het vinden van een doel en zin in het leven.” Laat je nieuwsgierigheid je gids zijn. Ga erop uit en probeer verschillende activiteiten uit om te zien wat bij jou past.
Maak jezelf nieuwsgierig. Stel jezelf bijvoorbeeld veel vragen, zoals ‘hoe kan ik mezelf verstaanbaar maken op vakantie?’, ‘is golf of tennis iets voor mij?’ of ‘hoe maak ik de heerlijkste taarten?’. Bedenk er zelf ook een aantal, nu en in de loop van de dag, als je dingen leest, ziet en hoort. Het komt er ook op neer dat je veel dingen uitprobeert. Je werkt zo aan zingeving en aan je geluk. Als je je nieuwsgierigheid volgt, belonen je hersenen je met de aanmaak van dopamine. Dopamine is een geluksstofje, dus daar word je blij van!
3. Reflectie
Nieuwsgierigheid, en soms noodzakelijkheid, brengt je op allerlei plekken. Je komt in nieuwe situaties terecht en kunt je ook eerder storen. Auteur en ervaringsdeskundige Jaap Kranenborg beschrijft zijn eigen ervaring als volgt: “Ik had regelmatig aanvarinkjes met wildvreemden, zoals hondenbezitters die hun beest los lieten in natuurgebieden, of mensen die voor drongen bij de kassa en anderen die zich in mijn ogen asociaal gedroegen. Voorheen zou ik zoiets met een kwinkslag hebben opgelost. Werden ook mijn sociale vaardigheden wat strammer?”
Het was niet wie hij wilde zijn, en de resultaten zaten hem ook zelf in de weg. In plaats van het te laten sudderen en zich bij volgende gelegenheden weer zo te voelen, pakte hij zijn “korte lontje” aan. Zo bevorderde hij de innerlijke en ‘intermenselijke’ vrede.
Ook kunnen er irritaties ontstaan op het thuisfront. Jouw nieuwe levensfase en het ritme van je partner botsen misschien. Er kunnen onuitgesproken verwachtingen of wensen zijn, die ergernis in de hand werken. Praat er samen over, zodat jullie weer samen verder kunnen.
