Ombudsman, leraar, jeugdwerker, schrijver, raadslid en historicus zijn maar een greep uit de functies die Jos van Riet (79) sinds zijn pensioen bekleedt. Kaas is de rode draad in het leven van de gepensioneerde kaashandelaar.
Een vergelijking met de hoofdpersoon uit het beroemde boek ‘Kaas’ van Willem Elsschot ligt bij een kaashandelaar voor de hand, maar gaat voor Jos niet op. Bij deze gepensioneerde kaashandelaar staan tussen droom en daad maar zelden wetten in de weg of praktische bezwaren.
De fitte Woerdenaar staat volop in het leven: “ik moet er niet aan denken om de hele dag in de stoel te zitten. Er is zo verschrikkelijk veel te doen in deze maatschappij. Ik ken geen groep mensen met zoveel capaciteit, kracht en enthousiasme als ouderen. Er zit veel in mij opgeborgen.” Op het moment dat we Jos thuis in Woerden aantreffen, heeft hij net een dutje gedaan op de bank. Dat is geen luiheid, maar pure noodzaak. Drie keer per dag gaat Jos even op de bank liggen om zijn drukke bestaan vol te houden. “Ik heb nog steeds een werkweek van veertig uur. Na zo’n dutje kan ik er weer vol tegenaan.”
Net een missverkiezing
Jos zit al vanaf jonge leeftijd in de kaas. Nog steeds is kaas zijn lust en zijn leven. “Kaas leeft. Er valt altijd wel iets over te vertellen en de wereld van kaas is continu in beweging. Ik heb tijdens mijn werkende leven de hele wereld over gereisd om kennis te delen over kaas. En ik merkte als gauw, ieder land krijgt de kaas dat het verdient. Een land heeft zijn eigen grondstoffen, begroeiing en tradities. Elke kaas is dus uniek.”
Op tafel liggen drie dikke boeken over kaas van Jos’ hand. Hierin heeft hij zijn kennis over kaas kunnen opschrijven. Het zijn waardevolle boeken voor de professionele kaasmaker en de hobbyist. Maar, vertelt de oud-kaashandelaar, over kaas schrijven is gemakkelijker dan kaas maken. Inmiddels maakt hij behoorlijk goede kaas op de kaasacademie.
Jos maakt niet alleen kaas, hij keurt ze ook tijdens de nationale kaaskeuring. “Dat is net een missverkiezing . De vorm van de kaas, de consistentie, de geur en de smaak moeten goed zijn. We letten op de doorsnede van de kaas, die moet er mooi uitzien. En dan moet er natuurlijk geproefd worden.”
Ik kijk naar wat er bij iemand inzit als mens
De oud-kaashandelaar is de finder van de formule van Het Kaaspakhuis in Woerden en werkte mee aan de totstandkoming ervan. In deze kaasacademie leidt hij jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt op voor een carrière in kaas. Dat varieert van een administratieve functie tot kaasmaker.
Jos vindt het belangrijk om iets voor anderen te betekenen. Toen hij met zijn vrouw trouwde spraken ze met elkaar af: we zijn er niet voor onszelf, maar ook voor anderen. Daar hebben ze tijdens hun huwelijk samen naar geleefd. Nu de vrouw van Jos er niet meer is, inspireert deze levenshouding hem nog steeds.
Naast jongeren begeleidt hij allochtonen die in Nederland kaas willen maken en verkopen. Jos vertelt over een jongeman uit Syrië die hij op dit moment helpt kaas te maken die voldoet aan de Nederlandse regelgeving. De bevlogen kaasmaker doet er nuchter over. “Andere mensen vinden het heel bijzonder, maar ik vind het eigenlijk heel gewoon.
Ik kijk naar wat er bij iemand inzit als mens. Daarbij probeer ik zo goed mogelijk te helpen om dat te ontwikkelen. Ik vind het belangrijk dat mensen onafhankelijk denken en zich kunnen ontplooien in hun situatie.”
Van droom naar daad
Jos heeft altijd alle kansen met beide handen aangegrepen. “Ik zeg altijd tegen mijn kinderen: als iemand iets vraagt, zet gewoon je voet naar voren. De kennis en inspiratie komen vanzelf. Daarmee bedoel ik eigenlijk dat je gewoon lef moet hebben om jezelf naar voren te schuiven, ook al weet je niet of je het kunt.
Als je eenmaal bezig bent, vindt je vanzelf de kennis in jezelf en in je omgeving om het waar te maken,” aldus Jos. Deze basishouding heeft er bij de oud-kaashandelaar voor gezorgd dat hij nog altijd zoveel te doen heeft. Mensen weten hem voor alles en nog wat te vinden.
Tot zijn 74e was hij raadslid van de gemeente Woerden, hij richtte het historische gilde op en doet van alles en nog wat voor zijn stad. Ook is hij ombudsman. In die functie helpt hij mensen met de meest uiteenlopende problemen. Jos: “Mijn lijfspreuk is: neem niet het leed van de wereld op je. Ik houd mensen een spiegel voor en vraag hoe groot hun probleem is.
Lijkt het realistisch dat een probleem kan worden opgelost, dan gaan we aan de slag. Zo niet, dan houdt het op. Daar ben ik heel nuchter in.”
Op televisie in ‘Geloof en een hoop liefde’
Jos heeft een groot publiek nooit geschuwd. In België had de kaashandelaar een radioprogramma over kaas. Onlangs is Jos een aantal keer te zien geweest in het televisieprogramma ‘Geloof en een hoop liefde’ van omroep Max. Kijk hier een aflevering met Jos terug. Voordat we Woerden weer verlaten verrast Jos ons met een lekkere pot jam. Want hoe druk zijn schema ook is, er is altijd tijd om van de paar bessenstruiken in zijn tuin circa vijftig potten jam te maken.
