Toen de kinderen, man en kleindochter van Johanna Rom Colthoff (64) mei 2016 met haar mee naar Kuala Lumpur vlogen, dachten haar collega’s dat het voor Moederdag was. Ze zou met het hele gezin het moederschap in Maleisië vieren. Maar niets was minder waar. Na meer dan veertig jaar “vliegend” te zijn geweest, maakte Johanna haar laatste vlucht als medewerker van KLM. Voor een afscheid met bloemen, een praatje en cadeaus bedankte Johanna. “Ik hou daar niet zo van. Al mijn kinderen waren erbij en dat was helemaal goed zo.”
Een verschrikkelijk leuke baan
Dat Johanna pas een paar maanden met pensioen is, is te merken. Als ze praat over haar voormalige werk als senior purser – de leidinggevende aan boord van intercontinentale vluchten en de contactpersoon tussen de cockpit en stewardessen – dan praat ze nog in de tegenwoordige tijd. Het klinkt alsof ze elk moment haar spullen kan pakken voor een vlucht naar Amerika of Azië.
Maar in werkelijkheid stapt ze pas in november weer in een vliegtuig. En dan niet meer als medewerker, maar als passagier op een vlucht naar een bestemming waar haar werkgever niet op vloog: Nieuw-Zeeland. Tot die tijd genieten Johanna en haar man van hun pensioen in hun woning in Frankrijk. Als we beeldbellen laat ze ondertussen het uitzicht zien waar volgens haar “menigeen een moord voor zou doen” en het zwembad dat in de zomerzon schittert.
“Ik heb een verschrikkelijk leuke baan”, begint Johanna te vertellen. In haar woordkeuze is nog niet helemaal doorgedrongen dat ze niet met vakantie is, maar met pensioen. “Misschien heb ik wel de leukste baan. Ik heb dit altijd gewild en had nooit anders willen doen. Ik ben begonnen als stewardess bij KLM. Daarna ben ik assistent purser geworden, vervolgens purser en de laatste twintig jaar ben ik senior purser op de intercontinentale vluchten geweest.
Als senior purser ben je de leidinggevende aan boord van de stewards en stewardessen. Je bent degene die de vlucht voorbereidt en iedereen indeelt op een bepaalde taak. Je hebt de algehele leiding aan boord en je bent een soort van de katalysator tussen het cabinepersoneel, de cockpit en de passagiers. Ik ben degene die met iedereen contact maakt en houdt.
Het is een hele mooie baan. Je kan een vlucht maken of breken. Jij zet de sfeer! Als jij geen zin hebt, dan wordt het niets. Maar je kunt het aan de andere kant ook echt gezellig maken. Je maakt het passagiers en collega’s naar hun zin.”
De laatste vlucht
“Toen ik 44 jaar geleden bij KLM begon te werken”, vervolgt Johanna, “was het niet heel gebruikelijk om als meisje de wijde wereld in te trekken en op reis te gaan. Maar ik wilde de wereld zien. Als kind bracht ik weleens mijn vader naar Schiphol en als ik dan die meisjes zag die stewardess waren, dan dacht ik: dat wil ik later ook! Zij trokken namelijk de wereld in.
Toen ik een jaar of twintig was heb ik besloten dat te proberen. Er zijn weinig landen die ik de afgelopen jaren niet heb gezien. Maar dan moet je natuurlijk niet voorstellen dat ik zo’n land heb doorgetrokken met een rugzakje. Toen ik begon was je ergens tien dagen, dan huurde je een auto of ging je de bush in, maar de tijden zijn veranderd en nu ben je overal korter.
Het maximum is nu – als ik het mij goed herinner – zeven dagen uit en thuis. Dat betekent dat je op dag één reist, op dag twee ergens aankomt, dag drie vier en vijf daar bent, op dag zes terugreist en dag zeven weer thuis bent. Maar doordat je op alle bestemmingen regelmatig komt, kun je wel de ene keer het ene doen en de andere keer het ander.
In al die jaren is Azië mijn favoriete bestemming geworden. Heel Azië behalve Japan eigenlijk. De sfeer, de mensen, het klimaat en landschap spreken mij aan.” Niet verwonderlijk dus dat toen Johanna van KLM mocht kiezen naar welke bestemming zij wilde tijdens haar laatste reis als senior purser, dat ze koos voor een plek in Azië. Ze wilde graag naar het in Maleisië gelegen Kuala Lumpur.
Johanna over die laatste vlucht: “als je veel jaren bij KLM hebt gevlogen, dan mag je voor je laatste reis ook je eigen bemanning samen stellen. Dat is de eerste en enige keer tijdens je carrière, want het is niet zo dat je elke keer met dezelfde stewards en stewardessen vliegt.
Ik heb dat echter niet gedaan, omdat ik in al die jaren zoveel leuke mensen heb leren kennen tijdens het vliegen dat ik wel tien bemanningen zou kunnen samenstellen. Ik zou dus altijd mensen passeren. Daarbij realiseer jij je – aan het einde van je carrière ook – dat familie het allerbelangrijkste is aan het einde van de rit. Dus al mijn kinderen zijn op mijn laatste vlucht mee geweest. Zelfs mijn kleindochter. Zij had een KLM uniformpje aan.”
Vervroegd pensioen
“Aan mijn collega’s had ik niet verteld dat het mijn laatste reis was”, vervolgt Johanna. “Als mensen vroegen waarom mijn familie mee was – het is natuurlijk toch best idioot dat zoveel mensen meegaan op zo’n dure reis – dan zeiden we dat het was vanwege moederdag.
Op één avond heeft mijn man een borrel geregeld met hapjes en flessen champagne”, vervolgt Johanna. “Toen heeft hij de hele crew uitgenodigd en verteld: “we zijn niet mee voor Moederdag, maar omdat het Johanna haar laatste reis als senior purser is”. Mijn collega’s waren allemaal best wel onder de indruk. Maar toen bleek ook weer dat we zulke leuke, lieve en sociale bemanningsleden hadden. Ze hebben namelijk later nog een cadeautje voor mij gekocht. Maar mijn collega’s waren niet alleen lief voor mij. Ook voor mijn familie en alles en iedereen. Op dat moment dacht ik wel: jeetje waarom ga ik weg? Waarom ga ik nu al met pensioen? Want ik had nog anderhalf jaar kunnen werken.”
“Ik ben nu drie maanden met pensioen”, zegt Johanna nadat ze heeft verteld over haar laatste werkdag. “Op dit moment heb ik nog steeds het gevoel dat ik gewoon vakantie heb.” Over waarom ze toch met vervroegd pensioen ging, ondanks dat ze haar werk nog erg leuk vond, zegt ze: “mijn man was al met pensioen. Hij zei op een gegeven moment: “je ziet er wel heel moe uit iedere keer als je een nacht hebt gewerkt”. Sommige nachten stond ik wel zestien uur op mijn benen.
Daarbij vond hij het gezelliger als ik net zoals hij ook met pensioen zou gaan.” “Ik miste haar”, voegt de man van Johanna toe. Zij vervolgt: “het eerste wat ik mij toen afvroeg was: wil ik dat wel? Niet echt bleek. Daarom heb ik het met pensioen gaan eerst een paar maanden uitgesteld. Maar uiteindelijk ben ik vrolijk met pensioen gegaan en geen heimwee naar mijn werk.”
“Sinds ik ben gestopt met werken heb ik mij geen moment verveeld. Sterker nog: op dit moment hebben we het zo druk als wat. Vanwege de zomervakantie komt iedereen bij ons in Frankrijk logeren. Daarnaast zijn er nog altijd duizend-en-één dingen die we nog willen doen. Zo zullen we bijvoorbeeld nog wel een keer naar Amerika en Azië gaan.
Maar ook hier in Frankrijk is er bijvoorbeeld nog voldoende dat we willen zien, want tussen het vliegen door hadden we allebei nooit zoveel tijd om hier dingen te doen. En vergeet niet: als je zo’n huis hebt zoal wij hier in Frankrijk, dan heb je iedere dag wel iets te doen. Maar een nieuwe hobby heb ik nog niet gevonden. Daar is het nog te pril voor”, zegt Johanna aan het einde van ons gesprek. Waarna ze lachend toevoegt: “mijn familieleven is mijn grootste hobby op dit moment”.
