Sjouk Kerkkamp (66) is wijkcoördinator bij Taal Doet Meer, een organisatie die Nederlandse taallessen aanbiedt. De meeste cursisten komen uit het buitenland en wonen nu in Nederland. Ze krijgen les van vrijwilligers.
“Via een vriendin kwam ik bij Taal Doet Meer terecht. Als taalcoach van enkele vrouwen en een vrouwengroep, kwam ik in contact met een hele nieuwe wereld die ik niet van dichtbij kende. Ik hoorde indrukwekkende en verdrietige verhalen uit onder andere Afghanistan, Syrië en Eritrea. Het contact met al die mensen maakt het werk bijzonder en leerzaam.
Na anderhalf jaar werd mij gevraagd of ik ook wijkcoördinator wilde worden in de buurt Kanaleneiland in Utrecht. Deze functie houdt in dat ik verantwoordelijk ben voor alle vrouwen die zich aanmelden voor Nederlandse taalles in deze wijk. Met iedere vrouw heb ik een intakegesprek en laat ik haar een testje doen om haar taalniveau in te schatten. Verder bepalen we samen of zij in een groep les moet krijgen of dat ze een taalcoach thuis nodig heeft.
Thuis coachen kan nodig zijn wanneer er bijvoorbeeld geen oppas is voor de kinderen of zij door een trauma niet in een groep kan functioneren. De lesgroepen in Kanaleneiland zijn allemaal vrouwengroepen omdat vrouwen zich prettiger voelen onder elkaar. Er zijn ook mannengroepen en andere wijken hebben ook gemengde groepen.
Bij de taallessen komen niet alleen nieuwe vluchtelingen, regelmatig komen er bijvoorbeeld Turkse en Marokkaanse vrouwen die hier al jaren wonen. Zij hebben altijd voor grote gezinnen gezorgd, maar als de kinderen dan uit huis zijn, hebben ze niet veel meer om handen. Niet integreren noemen ze ook wel ‘half leven’. Sommige van die vrouwen zitten al dertig jaar thuis en durven nog geen boodschap alleen te doen. Het is mooi als wij ze dan kunnen helpen om zelfredzaam te worden.”
Snel Nederlands leren
“Bij Taal Doet Meer kom ik schrijnende situaties tegen. Regelmatig maak ik kennis met jonge mensen uit bijvoorbeeld Syrië die een goede opleiding hebben, maar in Nederland weer helemaal onderaan de ladder staan. Toch is het heel leuk om zulke mensen dan te coachen met hun Nederlands. Ze oefenen veel thuis en willen graag leren. Ze willen zo snel mogelijk de arbeidsmarkt op. Vanwege de vluchtelingenstroom uit Syrië verwachten we de komende maanden veel extra aanmeldingen te krijgen.
Als gepensioneerde vind ik het leuk om met volwassenen te werken. Taal Doet Meer heeft ook veel projecten voor kinderen, bijvoorbeeld ‘de voorleesexpres’, waarbij vrijwilligers bij kleine kinderen thuis komen voorlezen. Maar dat vind ik geschikter voor jongere vrijwilligers, omdat het me voor de kinderen leuker lijkt om met een jonger iemand in contact te komen dan met iemand van mijn leeftijd.”
Cultuurverschillen
“De belangrijkste eigenschap waar een vrijwilliger bij Taal Doet Meer aan moet voldoen is volgens mij dat je moet kunnen luisteren. Je hoort bijzondere levensverhalen van deelnemers en je moet luisteren naar wat diegene wil leren. Je moet interesse hebben in talen en daarnaast moet je mensenkennis hebben en goed kunnen communiceren, want je krijgt met vele culturen te maken.
Bij Taal Doet Meer zijn cursisten van 22 nationaliteiten. Je kunt een reactie krijgen die je misschien niet verwacht, maar die in een andere cultuur heel normaal is of komt doordat iemand een trauma heeft. Daar moet je mee leren omgaan.”
Van vijf naar drie dagen
“Ik was leidinggevende in een ziekenhuis en de zestig gepasseerd toen ik na ging denken of ik wilde doorwerken tot mijn 65ste. Omdat ik voor 1950 ben geboren, had ik ook de mogelijkheid om eerder te stoppen met werken. Ik besloot daar gebruik van te maken op mijn 63ste.
Mijn leidinggevende dacht met me mee en stelde voor dat ik drie dagen in de week zou gaan werken om mijn werkzame leven af te bouwen. Eerst vond ik dat een gek idee, want ik had een hectische baan en dacht niet dat ik minder kon werken. Maar het bleek een goed idee te zijn, want zo kon ik mijn opvolger inwerken en steeds meer taken delegeren.”
Pak de kansen van je bedrijf
“In dat laatste halfjaar van mijn werkzame leven kon ik me goed voorbereiden op mijn pensioen. Dat kan ik aanraden aan andere mensen: pak de kansen die een bedrijf je biedt. Veel mensen zeiden tegen me: ‘Rust eerst een halfjaar uit en bedenk dan wat je wilt gaan doen’. Maar dat vond ik echt een belachelijk idee. Zo ben ik helemaal niet, waarom zou ik moeten uitrusten?
Ik heb in mijn omgeving te vaak gezien dat iemand zei ‘Ik zie het wel als ik met pensioen ben’. Dan val je toch in een zwart gat. Het is fijn om een vloeiende overgang te hebben van je oude baan naar vrijwilligerswerk of een andere invulling van je pensioen. Als actief mens ga je niet op een stoel zitten, uitrusten kan wel in het weekend. Ik ben fit en gepensioneerd, niet bejaard.
Toen ik in de zorg werkte, had ik veel te maken met zieke mensen. Nu werk ik met gezonde mensen die aan hun toekomst werken. Dat is heel anders en ontzettend leuk! Ik heb de tijd en het geeft een doel aan mijn leven om me zo in te zetten voor de maatschappij. Waarom zou ik dat dan niet doen?”
Meer weten? Kijk op de website van Taaldoetmeer.nl
Tekst en foto’s: Sophie Louise de Groot
