Arie Harkes heeft hart en ziel verbonden aan zijn twee poldermolens in het polderlandschap onder Utrecht. Daar houdt hij het oude ambacht in ere en bestudeert hij de wolken, want aan weeronline doet hij niet.
Als we aankomen bij de molens van Arie, hangen de donderwolken boven de wieken. Dat doet weinig met het humeur van Arie, want hij wacht ons energiek buiten voor de grootste molen op. “Ik heb de zeilen van de wieken gehaald. Het mooiste is als de molen draait, maar ik neem geen enkel risico, ” aldus de molenaar. Voor zijn pensioen werkte Arie bij een installatiebedrijf, maar het werk werd lichamelijk te zwaar en hij ging vervroegd met pensioen. Al snel wist hij wat hij wilde gaan doen: molenaar worden.
“Geen baan van 9 tot 5”
Al voor zijn pensioen begon, ging hij op zoek naar een hobby. Thuis zitten wilde hij niet. Toen hij een keertje ging kijken bij een korenmolen bij Wijk bij Duurstede was hij verkocht. De oude technieken en de houten tandraderen, hij wilde precies weten hoe het zat. Ook de functie van de molen bekoorde hem.
Na die eerste kennismaking nam Arie al snel les en haalde zijn diploma’s voor het molenaarschap. Na vier jaar op de korenmolen in Zoetermeer, vond hij zijn plekje op de poldermolen. Hier houdt hij het oude ambacht van de molenaar graag in ere. Wifi, televisie en weeronline komen de molen niet in. “Vroeger toen de molens nog een functie hadden, keek de molenaar ’s ochtends vroeg uit het raam om te kijken wat het weer deed. En dat is geen kwestie van zon of regen, je moet de wolken echt leren lezen. Dat leer je door de jaren heen in de praktijk.
Je leeft als molenaar nauw samen met de natuur. Een baan van 9 tot 5 is het daarom niet. Een molenaar laat de wieken draaien op de momenten dat het weer het toelaat. En als dat ’s avonds om 23:00 uur is, dan is dat maar zo.” Hoe offline de molen ook is, het sociale netwerk onder molenaars is groot. “Als hier iets aan de hand is met de molen, weet de molenaar in Groningen dat na tien minuten. Die collegialiteit geeft ook bij vrijwilligerswerk veel voldoening,” aldus de molenaar.
“Het werk van molenaar voelt niet als een verplichting”
Arie vind het erg prettig dat hij geen geld krijgt voor het werk op de molen. Het werk is geen ‘moeten’ meer. “Ook al ben ik hier twee keer per week, het voelt niet meer als een verplichting. En als ik tussendoor een keer zin heb om ertussenuit te gaan, dan doen we dat gewoon.” Vandaag is het rustig op de molen, maar in het weekend komen er veel fietsers langs die even een kijkje komen nemen bij de molen.
Arie: “De meeste voldoening geeft het om mensen te vertellen over de molen, wat molens voor ons hebben betekend en wat het molenaarschap inhoudt. En ik vind het fijn als de molen er netjes bij ligt.” Datzelfde gevoel ervaart Arie tijdens het vrijwilligerswerk dat hij er naast de molen bij doet.
Bij de dorpskerk in Bilt zorgt hij ervoor dat de graven er netjes bij liggen. “Eén keer in de zoveel tijd zeg ik tegen mijn vrouw: ik ga weer naar mijn stille vrienden. Ik vind het belangrijk dat de generaties die voor ons hebben gezorgd, niet verwaarloosd worden op het kerkhof. Je hoort interessante verhalen over mensen die er liggen en mensen vinden het fijn dat er nog iemand naar hun overleden familieleden omkijkt,” aldus Arie.
“Mijn vrouw vindt het net zo leuk als ik”
Een paar jaar geleden brandde één van de poldermolens af. Gelukkig is de molen inmiddels weer helemaal gerestaureerd. Onlangs werd de molen feestelijk geopend door Hare Koninklijke Hoogheid Beatrix. Een mooie dag voor de molenaar, want hij was nauw betrokken bij de restauratie.
Arie steekt veel tijd in de molens en dat werkt volgens hem alleen als je het goed overlegt met je partner. Arie: “Ik zeg altijd, doe het samen met je vrouw. Er gaat veel tijd en energie zitten in het vrijwillige molenaarschap, daar moet je partner dus wel achter staan. Mijn vrouw vindt het gelukkig net zo leuk als ik.
Op zaterdag gaat ze altijd met me mee en dan hangen de lakens van de bedstede aan de waslijn te wapperen. Of ze veegt de stoep voor de molen aan. Het is fijn om dit samen met haar te delen. En als we zin hebben om weg te gaan, dan doen we dat natuurlijk ook.”
Molen als wapen tegen de zee
Arie: “Zonder al die poldermolens had ons landschap er heel anders uitgezien. Ze hebben het land droog gepompt in de tijd dat er nog geen machines waren. Hierdoor werd het land geschikt voor woningbouw en landbouw. De molen was ons wapen in het gevecht tegen de zee. Ga maar na, hier in Utrecht zitten we zes meter onder de zeespiegel.” De waarde van de molen mag niet worden vergeten vindt Arie en daarom geeft hij deze kennis graag door aan volgende generaties.
De poldermolens waar Arie als vrijwilliger werkt, vind je aan Nedereindsevaart 3 in Oud-Zuilen.
