Gepensioneerden zijn dan misschien gestopt met werken, maar ze zitten niet graag stil. Van vrijwilligerswerk, oppassen tot lange fietstochten. Uit onderzoek blijkt dat je ook daadwerkelijk vitaler wordt als je met pensioen bent. Maar wat is vitaliteit en hoe kun je dat zelf beinvloeden?
Vitaliteit
“Onder vitaliteit verstaan we levenslust, energie, motivatie en doorzettingsvermogen. Zowel fysiek als mentaal”, aldus Tinka van Vuuren, bijzonder hoogleraar Vitaliteitsmanagement. Er zijn veel dingen die bijdragen aan een vitaler leven, en één daarvan is met pensioen gaan. Maar toch is een verbetering van vitaliteit niet voor iedereen vanzelfsprekend. Er is één groep die dit verschil niet laat zien.
Persoonsgebonden
Het verschilt hoe met pensioen gaan de gezondheid van mensen beinvloedt. Sommige studies tonen dat pensionering de gezondheid verbetert, terwijl weer andere studies juist een verslechtering laten zien. Dit komt omdat sommige werknemers pensioen zien als een periode van vrije tijd, ontspanning en tijd voor het gezin. Terwijl anderen het zien als een verlies van intellectuele uitdaging, werkcontacten of een doel in het leven. Wat jij ervaart als ‘verlies’ als je stopt met werken en daarbij ook wat jij nodig hebt om je gelukkig te voelen verschilt per persoon.
Doorwerken in fysieke arbeid
In een recente NIDI-studie is nagegaan hoe de overgang van werk naar pensioen de vitaliteit van oudere werknemers beïnvloedt. Zij concluderen dat met pensioen gaan mensen wel degelijk vitaler maakt. Daarbij is het belangrijk om 2 verschillende soorten arbeid in de gaten te houden, namelijk hoofdarbeid en handarbeid.
Bij beide groepen is een stijging in vitaliteit te zien als ze met pensioen gaan. Wel is er een belangrijk verschil tussen beide groepen te zien zodra ze besluiten om door te werken na pensioenleeftijd. Bij de groep ‘hoofd’arbeiders die doorwerkt blijft het niveau van vitaliteit gelijk, terwijl vitaliteit juist afneemt bij de groep doorwerkers die ‘hand’arbeid verricht. Zij voelen zich minder vaak energiek dan de groep die met het ‘hoofd’ werkt.
Maatschappelijke impact
Stoppen met werken betekent zeker niet dat mensen stil willen zitten. Zo concludeert ook de Raad Volksgezondheid & Samenleving. Zo’n 43% doet bijvoorbeeld vrijwilligerswerk (gemiddeld 7,4 uur per week) en 17% doet aan mantelzorg (gemiddeld 12,5 uur per week). Toch kunnen we zeggen dat met pensioen gaan zorgt dat de druk van het ‘moeten’ er af is. Dit heeft blijkbaar een positief effect op mensen.
Vitaal in je pensioen – hoe doe je dat?
Vitaliteit bestaat dus uit een mentaal en een fysiek deel. Voor het fysieke deel kennen we al veel tips, zoals bewegen en gezond eten. Maar ook mentale gezondheid is dus een belangrijke pijler op het gebied van vitaliteit. In het artikel ‘Je hersenen houden van een uitdaging’ somt Koko Beers van de Hersenstichting lees je veel informatie over en geeft ze ook deze tips.
- zoek uitdaging: onderneem & leer nieuwe dingen;
- doe dingen die je leuk vindt, waar je van ontspant;
- zorg voor voldoende slaap;
- neem gezonde voeding;
- ga naar buiten;
- blijf in beweging;
- blijf sociaal actief.
Belangrijk om te weten is dat fysieke gezondheid en mentaal welzijn invloed op elkaar hebben Als je goed beweegt, maakt je lichaam stofjes aan die je blij maken. Als je goed ‘in je vel’ zit, is het makkelijker om iets nieuw te ondernemen en onder de mensen te zijn.
Voorbeeld uit de praktijk
Kun jij nog wel wat hulp gebruiken om je energieker te voelen en meer zingeving te geven aan je pensioentijd? Vraag eens aan andere gepensioneerden hoe zij dit hebben ervaren en wat ze hebben gedaan. Misschien hebben ze nog enkele tips voor je.
En je hebt wellicht iets aan de ervaring van Wilma. Zij zat de eerste maanden na haar pensioen in zak en as. Ze vertelt ‘met mijn pensioen hield mijn drukke werkleven opeens op. Ik miste ritme.’ Dat ritme kwam toen ze uiteindelijk haar mindset veranderde. ‘Nou is het afgelopen’ zei ze tegen zichzelf. ‘Ik begon om me heen te kijken en kreeg weer nieuwe ideeën. Dan blijkt gewoon dat iets nieuws doen toch vooral een kwestie is van je gezond verstand gebruiken, én van open blijven staan voor nieuwe dingen. Eigenlijk leer ik nu nog altijd bij.’
Nieuwe dingen kunnen groot én klein zijn; een uitstapje naar een andere stad, een nieuw recept koken, een leuke vrijwilligersjob vinden, je meubels eens anders neerzetten, een nieuwe taal leren, tennisles nemen, een boek lezen. Alles geeft je brein en daarmee je vitaliteit een impuls!
