Steeds vaker heb ik van die nostalgische momenten. Dat is niet zo raar, denk ik, mijn verleden is veel langer dan mijn toekomst kan zijn. Niet dat ik heel erg veel met mijn eventuele toekomst bezig ben, ik weet per slot van rekening absoluut (en gelukkig) niet hoe die er uit kan zien. Nog even en ik ben 70…..als ik kijk naar de gemiddelde leeftijd van de huidige Nederlandse vrouw zou ik zomaar 84 kunnen worden, maar dat is zeker geen enkele garantie.
De moeder van een van mijn vriendinnen is 94 en woont nog zelfstandig, met de nodige hulp van haar dochters. Ze doet nog heel veel zelf, slaapt nog steeds op de eerste verdieping van haar woning, doet op goede dagen haar eigen boodschappen en communiceert via haar laptop met familie en vrienden. Ik vind dat heel erg bemoedigend. Maar nogmaals, geen enkele garantie richting mijzelf.
Mijn nostalgische momenten betreffen vooral onze huidige energiecrisis. Vroeger, toen ik een kind was, wist ik niet beter of verwarmen hing samen met kolen in een kolenkachel, en die stond alleen in de woonkamer. Die kachel ging in de winter pas aan tegen de tijd dat mijn vader thuis kwam uit zijn werk. De rest van de tijd was het gewoon koud in huis, maar ik kan me niet herinneren dat dit een “dingetje” was, er werd gewoon niet moeilijk over gedaan, het was zoals het was. Ik kan me ook niet herinneren dat ik het koud heb gehad, ook niet in bed in onverwarmde slaapkamers met dekens op bed en bloemen op de ramen.
Mijn eigen kinderen zijn ook opgegroeid zonder centrale verwarming, maar wel met gaskacheltjes. In de woonkamer hadden we zo’n allesbrander, waar we overigens met name kolen in stookten. In het kleine stadstuintje hadden we een soort van kolenhok gemaakt waar de kolenboer zijn waar kwam storten.
Naast de kolen gooiden we ook hout in die kachel, het maakte de kamer heerlijk warm. De gaskacheltjes op de slaapkamers mochten alleen aan als het echt heel erg koud was. Ook toen was gas gewoon duur, en stroom ook.
Lichten mochten alleen branden als het nodig was, niet in een kamer zijn betekende licht uit en kachel uit. Natuurlijk gaf dat gezeur, “heb je het licht en de kachel uitgedaan” was voldoende om een zucht van ergernis aan mijn dierbare nazaten te laten ontsnappen. Net als dat nu het geval is…..stroom en gas zijn duur, net als toen, en dat mag niet verspild worden. Ik weet al mijn hele leven niet beter.
Ik heb het nu echt niet over honderd jaar geleden, zou oud ben ik nog niet. Maar pas 22 jaar geleden verhuisde ik naar een appartement met centrale verwarming. Wat een verademing!! Je draaide aan een thermostaat en voila: overal in huis een gelijkmatige warmte. Wat een verbetering, wat een heerlijkheid! Maar toen steeg ook mijn maandelijkse energierekening. Dus ook toen begon ik alweer met kritisch kijken naar het gebruik van de verwarming: radiatoren aan op de plekken waar het nodig was, en verder niet.
Dus nostalgisch? Voor mij is voorzichtig en kritisch zijn met het gebruik van gas, warmte en electra van alle tijden. Het zijn zaken waar we heel zuinig op moeten zijn, dat is in mijn ogen van alle tijden. Vroeger misschien meer dan nu vanwege de kosten, en nu vooral vanwege onze aarde die we moeten behoeden voor afschuwelijke gevolgen van niet-duurzaam gebruik van onze grondstoffen. En ook nog steeds vanwege de kosten, maar dat is niet anders dan ik al als kind heb meegekregen.
Ik heb geen idee hoe mijn korte toekomst eruit ziet, maar dat doet er niet toe, ik heb vooral te maken met de toekomst van mijn kleinkinderen, hun vriendinnetjes en vriendjes, de kinderen van mijn nichten en neven, etcetera. Zij hebben recht op een wereld die nog steeds leefbaar is, net zoals onze wereld leefbaar was toen wij klein waren. Het is mede aan ons om daarvoor te zorgen.