Peter (66) leidt 37 jaar lang een leven gedicteerd door het lesrooster. Nu heeft hij de touwtjes volledig zelf in handen. Een gevoel van vrijheid dat hij niet eerder kende. Het pensioen was in het begin even wennen, maar voelt nu als een warm bad.
Peter werkt zo goed als zijn hele carrière fulltime als communicatiedocent op een Hogeschool. Het lesrooster is de vaste cadans in zijn leven. Ook heeft hij een uiteenlopende reeks aan activiteiten naast zijn werk. Zo schrijft hij zelf een aantal studieboeken, is hij op latere leeftijd gepromoveerd en organiseert hij studiereizen door heel Europa. “Ik doe het om mezelf te blijven prikkelen en om mijn nieuwsgierigheid te bevredigen.”
Altijd omringd door jonge mensen
Hij krijgt elk jaar nieuwe studenten in zijn klas . “Wat ik leuk vind is dat je ieder jaar weer een nieuwe club jonge mensen voor je neus krijgt. Ze inspireren me met hun achtergrond, met hun verhalen, met hun dromen, met hun problemen. Het geeft me een mooi beeld van wat er speelt in de samenleving.”
Peter heeft ook nog contact met voormalige studenten. Zij vertellen hem soms ook wat hij voor ze heeft betekend. “Dat je een beetje hebt kunnen bijdragen aan hun groei en ontwikkeling is een heel fijn idee.”
De pensioenleeftijd verhoogd
Peter is 60 jaar als de eerste gedachten aan pensioen oppoppen. “En dat heeft een voorgeschiedenis. Want toen ik 30 was, stopten de meeste oudere collega’s van mij toen ze rond de 60 waren. Een enkeling werkte echt door tot de pensioenleeftijd, die toen 65 was.
Toen ik zelf rond de 60 werd, ging de pensioenleeftijd omhoog naar 67 jaar! Ik dacht: nu kom ík in de buurt, en dan gaan ze de pensioenleeftijd doorschuiven? Het voelt een beetje alsof ze de marathon verlengen net voordat je bij de finish bent!”
‘Ik wilde er een punt achter zetten’
Peter heeft altijd naar zijn zin gehad op zijn werk. Pas de laatste jaren begon hij aan zijn pensioen te denken. “Ik heb altijd met veel plezier gewerkt, maar ik voelde op een gegeven moment dat begon na te denken over een goede manier om mijn werk af te sluiten.
En dat heb ik mezelf misschien ook wel aangedaan, want ik heb heel lang op dezelfde plek gewerkt, namelijk 37 jaar. Dan heb je die plek ook wel helemaal van a tot z gezien. Je gaat jezelf afvragen: hoe ver wil ik nog? Of komt de tijd om wat te gaan afbouwen en het aan de jongere generaties over te laten?”
Ambassadeurs van het pensioenschap
Ook beeldvorming over het pensioen speelt een rol. Tijdens afscheidsbijeenkomsten van collega’s spreekt Peter oud-collega’s, die al gepensioneerd zijn. De vraag ‘hoe bevalt het je’ komt al gauw op tafel. “Wat mij opviel is dat iedereen het zo naar zijn zin had en er zo ontspannen uitzag! Zij waren echt ambassadeurs van het pensioenschap. De verhalen die ik hoorde, gaven me het idee dat het een hele fijne periode is.”
Voorproefje op pensioen
Het zijn niet alleen de gepensioneerden met goede verhalen. “Zoals dertigers onderling praten over relaties en mogelijk kinderen en hypotheken, zo praten zestigers over hun pensioen. En ik heb heel veel vrienden en collega’s in dezelfde leeftijdscategorie. Dus als je een tijdje met je leeftijdsgenoten zit te praten, komt het vroeg of laat altijd uit op pensionering. ‘Hé, heb je het nog naar je zin? Hoe lang wil je nog werken? Heb je al plannen om te stoppen?’
Dus uit al die verhalen heb ik heel veel informatie gehaald. Ik had een paar collega’s die een of twee dagen minder gingen werken. Ze vertelden over regelingen waarvan zij gebruik hadden gemaakt en die ik niet zo op mijn netvlies had.” Met deze nieuwe informatie besluit Peter alvast een dag minder te gaan werken. “Toen heb ik al een beetje de ruimte ervaren die ik nu helemaal ervaar. Het was een voorproefje.”
Een jaar om echt te onkoppelen
Als Peter ziet dat een collega via een speciale regeling eerder met pensioen gaat, zet dat hem aan het denken. Hier kan hij ook gebruik van maken. Hij kiest ervoor om nog één vol schooljaar doen en daarna met pensioen te gaan. “Ik wist dus een jaar van tevoren dat ik zou gaan stoppen. Ik heb dat toen meteen in september aan mijn collega’s verteld. Als je het uitspreekt, wordt het opeens heel echt. En ik ben er achteraf gezien heel blij om, omdat ik mezelf daarmee een jaar gaf om echt te ontkoppelen.”
Collega’s reageerden leuk en af en toe met een grap en een grol. “Men wist het en waardeerde het en men gunde het mij. Zo heb ik een heel bijzonder laatste jaar beleefd. Ik heb alles bewust voor een laatste keer gedaan. En dat voelde goed. Ik heb ook een hele mooie afscheidsreceptie gekregen. Dat was onvergetelijk en een kroon op dat hele jaar.”
‘Nu ga ik het voelen’
Peters pensioen begint aan het einde van het schooljaar. De eerste weken van de zomervakantie voelt hij nog geen verschil. Iedereen was immers vrij. “Toen ging mijn vrouw de tweede helft van augustus weer werken. En ik zag om me heen dat de buren weer in hun auto of op de bus stapten om te gaan werken. En ik zat op de bank met een kop koffie en de krant. Toen dacht ik: nu ga ik het voelen… en het voelde plezierig en goed!”
In een ‘pensioenrush’
Peter hoeft zich niet te vervelen tijdens zijn pensioen. Hij had al hobby’s voordat hij met pensioen ging; pianospelen, lezen, hij schrijft zijn eigen blog en doet vrijwilligerswerk bij de plaatselijke Voedselbank. En de zes kleinkinderen spelen ook een mooie rol in zijn leven. Het is dan voor Peter ook niet de vraag wát hij gaat doen, maar hoe hij een goede balans vindt.
In plaats van alles in één dag te willen doen, maak ik nu keuzes.
“De eerste weken werd ik een beetje moe van mezelf. Ik had een strak ritme: een uurtje in de tuin werken, daarna lekker in een boek lezen en dan eens naar een leuk winkeltje fietsen om vervolgens nog op te ruimen.”
Het tempo lag veel te hoog. “Ik schoot tamelijk impulsief van het een naar het ander. Nu ben ik niet meer zo, die onrust is er wat uit.” In plaats van álles in één dag te willen doen, maakt Peter keuzes. “Het valt me enorm op hoe ik dan toch mijn dagen op een hele plezierige manier gevuld krijg!”
Goede afspraak met zichzelf
Hoe wil je je pensioen ingaan – een goede vraag om jezelf vooraf te stellen. Peter heeft een afspraak met zichzelf gemaakt. “Ik ga de eerste maanden aanvoelen hoe ik het pensioen ervaar. Zonder al meteen mijn agenda te vullen met afspraken, zonder meteen in clubjes te gaan zitten of me aan te melden voor dingen of me ergens op te storten. Zo heb ik veertig jaar lang geleefd, met to do-lijsten en agenda’s en roosters. Daar wil ik een beetje van loskomen.
Als ik dan merk dat ik iets mis, of dat ik erg onrustig word of de kriebels krijg, kan ik gaan kijken of ik iets meer moet doen. Maar nu ervaar ik vrijheid en ruimte die ik nooit op deze manier heb gehad. En dat bevalt heel goed.”
‘Ik kan volop genieten’
Zoals Peters oud-collega’s hem de pensioenkriebels gaven, zo geeft hij ze zelf ook door. Aan zijn vrouw. “Ze gunt het me van harte, maar ze is ook wel een beetje jaloers.” Peter noemt als voorbeeld de weekenden. Werk speelde altijd nog een rol, ook tijdens ontspannen momenten in het weekend of tijdens de vakanties.
“Ik heb maandag die groep en moet nog een college voorbereiden, of ik moet nog een hoofdstuk van een scriptie lezen. En ik moet nog.. Door dat soort gedachten geniet je toch wat minder van je vrije momenten. Als ik nu weekend heb, speelt dat helemaal niet, ik kan volop genieten! Maar ik zie aan mijn vrouw dat zij in de loop van het weekend alweer ‘aan’ gaat.”
Peter lijkt het pensioen omarmd te hebben. “Dat gevoel dat ik nu kennelijk uitstraal, daar is mijn vrouw ook wel aan toe. Dus zij gaat komende zomer ook stoppen!”
